Şeyh Hasanlı Aşiretinin Aslına Dair Osmanlı Belgesi

Erkân-ı Harbiye Mirlivası İbrahim Bey’in Hicrî 1296 (Miladi 1880) tarihli yazdığı rapora göre Şeyh Hasanlıların aslen Malatya’dan geldiği ve atalarının Şeyh Hasan, Ferhad Bey ve Ahmed Bey olduğu ifade edilmiştir. Birçok Şeyh Hasanlı yaşlılarının “Biz aslen Malatya’dan gelen Şeyh Hasan, Şeyh Ahmed ve Şeyh Ferhad kardeşlerin soyundan geliyoruz” sözlü aktarımı bu bilgiyi teyit etmektedir. Raporda Şeyh Hasanlıların geçtiği kısım şu şekildedir:

“Dersim ekradı (Şeyh Hasanlılar) çend asır mukaddem Şâh Huseyîn oğullarından Şeyh Hasan ve Ferhad Bey ve Ahmed Bey nâmında üç biraderin riyâset ve delaletleriyle Malatya civarından işbu kıt’aya hicret ederek Kızılkilise civarında ka’in Kalmam nâm karyeye nüzul ve buradan Şeyh Hasan tevabi’iyle Ovacık ve keza Ahmed Bey  tevabi’iyle Kuzican cihetlerine azîmet ile iskân ve aşa’ir-i mevcude işbu esaslarından teşa’ub  ve inkısam eylemiştir.

Esasları ma’ruz üç birader tevâbi’i olmak üzere Dersim ahalisi aşa’ir-i müte’addideye inkısam etmiş ve saika-ı cehaletle beher aşiret halkı ağavatından birine gerdan-dâde-i ita’atle inkıyâdı itiyâd eylemiştir.”

Günümüz Türkçesi ile:

"-Şeyh Hasanlılar-, birkaç asır önce, Şah Hüseyin evlâdından olan Şeyh Hasan, Ferhad Bey ve Ahmed Bey adındaki üç kardeşin önderlik ve rehberlikleriyle Malatya civarından bu bölgeye göç etmişlerdir. Önce Kızılkilise civarında bulunan Kalmam adlı köye yerleşmişler, buradan da Şeyh Hasan beraberindekilerle Ovacık tarafına; Ahmed Bey (Küçük Şeyh Ahmed) ise yanındakilerle birlikte Pülümür yöresine gidip yerleşmiştir. Bugün bölgede mevcut olan aşiretler, işte bu üç kardeşin kollarından dallanıp bölünerek çoğalmıştır.

Dersim halkı, söz konusu bu üç kardeş ve onların zürriyeti olmak üzere, zamanla birçok aşirete ayrılmış; fakat cehaletin etkisiyle, her aşiret topluluğu içlerinden bir ağaya boyun eğip itaat etmeyi adet haline getirmiştir."

[92582 No'lu Harita Ekindeki Rapor, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi]